Human Traits

O tym wydarzeniu

Kurator: Ryszard W. Kluszczyński
Koordynacja: Anna Szynwelska

Patronat Honorowy Prezydenta Rzeczypospolitej Bronisława Komorowskiego

Wystawa francuskiego artysty i zarazem naukowca Patricka Tresseta dotyczy problematyki twórczości, zarówno ludzkiej, jak i komputerowej oraz naszych relacji z maszynami nowej generacji. Jego dzieła, to formy robotyczne, które dzięki wykorzystaniu przygotowanych w tym celu programów komputerowych są w stanie rysować portrety.

Tresset, po kilkunastu latach aktywności artystycznej jako malarz i rysownik, utraciwszy w 2003 roku zdolność do tego rodzaju pracy twórczej rozpoczął studia nad systemami komputerowymi i robotycznymi, które byłyby w stanie podjąć analogiczne formy aktywności, zachowując przy tym jego charakterystyczny styl artystyczny. Efektem tych studiów są prezentowane na wystawie dzieła. 3 Robots Named Paul wykonują rysunki osób odwiedzających wystawę. Paul – IX, to robot rysujący z obserwacji martwą naturę. Peter z kolei jest pochłonięty rysowaniem znaków i ich usuwaniem. Jego aktywność jest stymulowana wydarzeniami rozgrywającymi się w pomieszczeniu, które mogą wprawiać go w ekscytację bądź nudzić czy wpędzać w depresję. Wszystkie trzy robotyczne instalacje zarówno tworzą artefakty, jak też wykonują performanse. Są dziełami sztuki a zarazem ją tworzą. Ich twórcza aktywność rozwija się w przestrzeni, w której dochodzi do spotkania sztuki, nauk komputerowych oraz robotyki i sztucznej inteligencji.

Patrick Tresset to francuski artysta i naukowiec, który zajmuje się działalnością artystyczną człowieka, sztuczną kreatywnością (computational creativity) i naszym stosunkiem do maszyn, w szczególności robotów. W kontekście swojej praktyki artystycznej Tresset wykorzystuje osiągnięcia robotyki do tworzenia autonomicznych, robotycznych urządzeń, które są sugestywnymi przedstawieniami artysty, a w pewien sposób także odzwierciedleniem jego samego. Roboty Tresseta powstają w oparciu o zaawansowane technologie, wykorzystując wyniki badań z dziedziny robotyki, widzenia komputerowego, sztucznej inteligencji i przetwarzania poznawczego (cognitive computing).

Tresset od młodości czynnie interesował się programowaniem, malarstwem, rysunkiem i rzeźbą we Francji. Po uzyskaniu dyplomu w dziedzinie biznesowych systemów komputerowych przeniósł się do Londynu, gdzie zajmował się malarstwem. W latach 1991–2003 jego prace były wystawiane na wystawach indywidualnych i grupowych w Londynie i Paryżu. W 2003 r. Tresset utracił swoją umiejętność malowania i rysowania; od tamtej pory zajmuje się systemami komputerowymi i robotycznymi, które są w stanie symulować te działania artystyczne.

W trakcie swoich badań Tresset rozpoczął studia magisterskie na kierunku informatyki w sztuce na Uniwersytecie Goldsmiths w Londynie, gdzie do 2013 r. kierował projektem Alkon II wspólnie z Prof. Frederickiem Fol Leymarie. Projekt Alkon II badał proces szkicowania z natury w oparciu o modelowanie komputerowe i robotykę. Tresset opracował także kurs robotyki kreatywnej dla studentów studiów podyplomowych na Goldsmiths w ramach programu magisterskiego na kierunku sztuk komputacyjnych. Tresset do niedawna pracował jako starszy wykładowca na Zukunftskolleg na Uniwersytecie w Konstancji (Niemcy), a aktualnie jest wizytującym pracownikiem naukowym na Uniwersytecie Goldsmiths w Londynie. Publikował prace naukowe w dziedzinie sztucznej inteligencji, estetyki komputacyjnej, sztucznej kreatywności, robotyki społecznej, badań nad rysunkiem, sztuką cyfrową i grafiką komputerową.

Roboty, które tworzę, powstają pod wpływem badań nad ludzkim zachowaniem, a konkretnie nad tym, jak ludzie przedstawiają innych ludzi, jak postrzegają dzieła sztuki i w jaki sposób kształtują się relacje ludzi z robotami. Wytwory tych systemów komputacyjnych także mogą być postrzegane jako element badań nad człowiekiem.

Dociekający aspekt mojej pracy dotyczy badań nad percepcją, poznaniem, psychologią i powiązanymi dziedzinami, przy czym jej głównym celem jest próba zrozumienia, w jaki sposób ludzie rysują z natury. Dla pogłębienia tego tematu analizuję sposób, w jaki artyści, pod wpływem swojego doświadczenia, przeobrażają to, co widzą, na ruch, który następnie zmienia się w ślady na powierzchni. Te badania doktorskie, prowadzone głównie na Goldsmiths College w Londynie w kontekście projektu Alkon II, we współpracy z Frederickiem Fol Leymarie, powoli przyczyniają się do opracowania autonomicznych wbudowanych systemów zdolnych rysować z natury. Przykładem takiego systemu jest Paul: rysuje twarze osób, które przed nim usiądą.

Technologiczny element moich działań ma na celu opracowanie systemów komputacyjnych zdolnych do autonomicznego wytwarzania przedmiotów funkcjonujących jako dzieła sztuki. W celu oceny efektów działania systemu polegam na własnym osądzie artystycznym, a jednocześnie – jako naukowiec – na osądzie moich kolegów, czyli w tym przypadku osób czynnie zajmujących się rysunkiem, krytyków sztuki i kuratorów. Wdrożenie takich systemów opiera się po części na badaniach nad procesem rysowania z natury, moimi osobistymi refleksjami jako malarza, a także badaniach z dziedzin takich jak robotyka, przetwarzanie poznawcze i widzenie komputerowe.

Kiedy prezentuję na wystawie roboty albo grupy robotów, istotnym aspektem mojej praktyki jest teatralność instalacji. Od momentu, gdy po raz pierwszy pokazywałem publicznie rysującego robota, zaczęły mnie fascynować reakcje widzów. Otworzyło to dla mnie przestrzeń do badań, w których można grać na emocjach i wspomnieniach odbiorców oraz ich poczuciu zdumienia.

Pierwotnym celem mojej pracy było stworzenie autonomicznych systemów zdolnych do tworzenia obrazów, które wywierają na widzach podobny wpływ emocjonalny i estetyczny jak dzieła sztuki stworzone przez człowieka. Należy podkreślić, że nie chodzi tutaj o wynalezienie systemów, które potrafiłyby rysować dokładnie jak człowiek, ale o to, żeby rysunek ten wywoływał w odbiorcy konkretny estetyczny efekt. Zająłem się tym akurat tematem, kiedy utraciłem pasję do sztuki; w pewnym sensie starałem się stworzyć taką artystyczną protezę, aby uśmierzyć tę stratę. Opracowywane przeze mnie autonomiczne systemy mają za zadanie zastąpić jakąś część mnie, a konkretniej mają działać w sposób, w jaki ja idealnie chciałbym działać –umieć rysować w taki sposób, w jaki ja chciałbym rysować.